Международный язык. Предисловие и полный учебник. Por Rusoj. - [5]

), и окажется, что оно, в различных изменениях, употребительно во всех главнейших языках; если я, следовательно, слово «близкий» назову proksim, то я буду более или менее понятен каждому образованному человеку); в остальных же случаях я брал обыкновенно из латинского, как языка полуинтернационального. (Я отступал от этих правил только там, где этого требовали особые обстоятельства, как например избежание омонимов, простота орфографии и т. п.). Таким образом, при переписке со среднеобразованным европейцем, нисколько не изучавшим интернационального языка, я могу быть уверенным, что он не только поймёт меня, но даже без надобности особенно рыться в словаре, к которому он будет прибегать только при словах сомнительных.

Покончив с сущностью моего языка, я привожу несколько образцов интернациональной речи, для того чтобы читатель мог проверить всё сказанное выше:[3]

I. Patr|o ni|a.

Patr|o ni|a, kiu est|as en la ĉiel|o, sankt|a est|u Vi|a nom|o, ven|u reĝ|ec|o Vi|a, est|u vol|o Vi|a, kiel en la ĉiel|o, tiel ankaû ŝur la ter|o. Pan|o|n ni|a|n ĉiu|tag|a|n don|u al ni hodiaû kaj pardon|u al ni ŝuld|o|j|n ni|a|j|n kiel ni ankaû pardon|as al ni|a|j ŝuld|an|t|o|j; ne konduk|u ni|n en tent|o|n, sed liber|ig|u ni|n de la mal|ver|a, ĉar Vi|a est|as la reg|ad|o, la fort|o kaj la glor|o etern|e. Amen!

II. El la Bibli|o

Je la komenc|o Di|o kre|is la ter|o|n kaj la ĉiel|o|n. Kaj la ter|o est|is sen|form|a kaj dezert|a, kaj mal|lum|o est|is super la profund|aj|o, kaj la anim|o de Di|o si|n port|is super la akv|o. Kaj Di|o dir|is: est|u lum|o; kaj far|iĝ|is lum|o. Kaj Di|o vid|is la lum|o|n, ke ĝi est|as bon|a, kaj nom|is Di|o la lum|o|n tag|o, kaj la mal|lum|o|n Li nom|is nokt|o. Kaj est|is vesper|o, kaj est|is maten|o — unu tag|o. Kaj Di|o dir|is: est|u firm|aĵ|o inter la akv|o, kaj ĝi apart|ig|u akv|o|n de akv|o. Kaj Di|o kre|is la firm|aĵ|o|n kaj apart|ig|is la akv|o|n kiu est|as sub la firm|aĵ|o de la akv|o kiu est|as super la firm|aĵ|o; kaj far|iĝ|is tiel. Kaj Di|o nom|is la firm|aĵ|o|n ĉiel|o. Kaj est|is vesper|o, kaj est|is maten|o — la du|a tag|o. Kaj Di|o dir|is: kolekt|u si|n la akv|o de sub la ĉiel|o unu lok|o|n, kaj montr|u si|n sek|aĵ|o; kaj far|iĝ|is tiel. Kaj Di|o nom|is la sek|aĵ|o|n ter|o, kaj la kolekt|o|j|n de la akv|o Li nom|is mar|o|j.

III. Leter|o.

Kar|a amik|o!

Mi prezent|as al mi kia|n vizaĝ|o|n vi far|os post la ricev|o de mi|a leter|o. Vi rigard|os la sub|skrib|o|n kaj ek|kri|os: «ĉu li perd|is la saĝ|o|n?! Je kia lingv|o li skrib|is? Kio|n signif|as la foli|et|o, kiu|n li al|don|is al si|a leter|o?» Trankvil|iĝ|u, mi|a kar|a! Mi|a saĝ|o, kiel mi almenaû kred|as, est|as tut|e en ord|o.

Mi leg|is antaû kelk|a|j tag|o|j libr|et|o|n sub la nom|o «Lingv|o inter|naci|a». La aûtor|o kred|ig|as, ke per tiu lingv|o oni pov|as est|i kompren|at|a de la tut|a mond|o, se eĉ la adres|it|o ne sol|e ne sci|as la lingv|o|n, sed eĉ ankaû ne aûd|is pri ĝi; oni dev|as sol|e al|don|i al la leter|o mal|grand|a|n foli|et|o|n nom|at|a|n «vort|ar|o». Dezir|ant|e vid|i, ĉu tio est|as ver|a, mi skrib|as al vi en tiu lingv|o, kaj mi eĉ unu vort|o|n ne al|met|as en ali|a lingv|o, tiel kiel se ni tut|e ne kompren|us unu la lingv|o|n de la ali|a. Respond|u al mi, ĉu vi efektiv|e kompren|is kio|n mi skrib|is. Se la afer|o propon|it|a de la aûtor|o est|as efektiv|e bon|a, oni dev|as per ĉiu|j for|o|j li|n help|i. Kian mi hav|os vi|a|n respond|o|n, mi send|os al vi la libr|et|o|n; montr|u ĝi|n al ĉiu|j loĝ|ant|o|j de vi|a urb|et|o, send|u ĝi|n ĉiu|n vilaĝ|o|n ĉirkaû la urb|et|o, ĉiu|n urb|o|n kaj urb|et|o|n, kie vi nur hav|as amik|o|j|n aû kon|it|o|j|n. Est|as neces|e ke grand|eg|a nombr|o da person|o|j don|u si|a|n voĉ|o|n — tian post la plej mal|long|a temp|o est|os decid|it|a afer|o, kiu pov|as port|i grand|eg|a|n util|o|n al la hom|a societ|o.

IV. Mi|a pens|o.

Sur la kamp|o, for de l'mond|o,

Antaû nokt|o de somer|o

Amik|in|o en la rond|o

Kant|as kant|o|n pri l'esper|o.

Kaj pri viv|o detru|it|a

Ŝi rakont|as kompat|ant|e, —

Mi|a vund|o re|frap|it|a

Mi|n dolor|as re|sang|ant|e.

* * *

«Ĉu vi dorm|as? Ho, sinjor|o,

Kial tia sen|mov|ec|o?

Ha, kred|ebl|e re|memor|o

El la kar|a infan|ec|o?»

Kio|n dir|i? Ne plor|ant|a

Pov|is est|i parol|ad|o

Kun fraûl|in|o ripoz|ant|a

Post somer|a promen|ad|o!

* * *

Mi|a pens|o kaj turment|o,

Kaj dolor|o|j kaj esper|o|j!

Kiom de mi en silent|o

Al vi ir|is jam ofer|o|j!

Kio|n hav|is mi plej kar|a|n —

La jun|ec|o|n — mi plor|ant|a

Met|is mem sur la altar|o|n

De la dev|o ordon|ant|a!

* * *

Fajr|o|n sent|as mi intern|e,

Viv|i ankaû mi dezir|as, —

Io pel|as mi|n etern|e,

Se mi al gaj|ul|o|j ir|as…

Se ne plaĉ|as al la sort|o

Mi|a pen|o kaj labor|o —

Ven|u tuj al mi la mort|o,

En esper|o — sen dolor|o!

V. El Heine'.

En sonĝ|o princ|in|o|n mi vid|is

Kun vang|o|j mal|sek|a|j de plor|o, —

Sub arb|o, sub verd|a ni sid|is

Ten|ant|e si|n kor|o ĉe kor|o.

* * *

De l'patr|o de l'vi|a la kron|o

Por mi ĝi ne est|as hav|ind|a!

For, for li|a sceptr|o kaj tron|o —

Vi|n mem mi dezir|as, am|ind|a!»

* * *

— «Ne ebl|e!» ŝi al mi re|dir|as:

«En tomb|o mi est|as ten|at|a,

Mi nur en la nokt|o el|ir|as